Ks. Wojciech Gajdus, "Nr 20998 opowiada"

Z inicjatywy Muzeum Stutthof, które współpracowało z Kurią Diecezjalną Toruńską oraz Wydawnictwem "Bernardinum", ukazało się nowe wydanie cennych faktograficznie wspomnień ks. Wojciecha Gajdusa pt. "Nr 20998 opowiada".

Książka ks. Gajdusa, której poprzednie wydanie ukazało się w 1962 r., należy do kanonu relacji dotyczących Pomorza Gdańskiego, Stutthofu oraz losów polskiego duchowieństwa w okresie II wojny światowej.

Ks. Wojciech Gajdus (1907-1957), proboszcz parafii w Nawrze koło Torunia, znany przed wojną pomorski działacz katolicki i polityk, aktywnie działał po zwolnieniu z obozu (koniec 1940 r.) w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego. Po wojnie był działaczem drugiej konspiracji, za co został uwięziony i skazany w procesie w 1946 r. Rękopis swoich wspomnień obozowych, zakopany w ogrodzie jesienią 1942 r., autor odnalazł po zakończeniu okupacji. Ich fragmenty opublikowano w okresie odwilży w "Tygodniku Powszechnym" w 1957 r. oraz jako całość w formie książkowej już po śmierci autora. "Nr 20998 opowiada" jest emocjonalnym pamiętnikiem przedstawiającym potworności hitlerowskich obozów koncentracyjnych, opisane przez więźnia fortu VII w Toruniu, a potem obozu Stutthof i KL Oranienburg. Wspomnienia składają się z trzech dużych części: Fort VII Toruń, Stutthof i Oranienburg.

Autor spisał swoje refleksje oraz wydarzenia, jakich był uczestnikiem, jeszcze w czasie okupacji, zaraz po powrocie z obozu po to, "aby pozbyć się drogą ponownego przeżycia wszelkiego fermentu z duszy". Poza niezwykle wartościowym materiałem faktograficznym walorem pamiętnika jest także jego żywy, piękny i emocjonalny język opowiadania.

Nowe wydanie, bazujące na tekście z wydania pierwotnego, uzupełnione zostało o dwa istotne dodatki: tekst Elżbiety Grot (Muzeum Stutthof) "Błogosławieni męczennicy obozu Stutthof" – prezentujący losy osób duchownych osadzonych obozie Stutthof w latach 1939-1945 – oraz opracowany po raz pierwszy pełny biogram ks. Gajdusa autorstwa Elżbiety Skerskiej (Fundacja Zawackiej w Toruniu), który prezentuje jego życiorys bez ograniczeń narzucanych przez cenzurę w pierwszym wydaniu sprzed ponad 50 lat.

Książkę można nabyć w księgarni internetowej Muzeum Stutthof.

(mo)