9 maja 2014 r. w Muzeum Stutthof otwarto wystawę "Wiktor Tołkin. Ślady". Ekspozycja prezentuje sylwetkę i dorobek artystyczny zmarłego w 2013 r. artysty rzeźbiarza, więźnia Auschwitz, uczestnika powstania warszawskiego – Wiktora Tołkina. Na otwarciu wystawy był obecny syn artysty – Andrzej Tołkin.
Wystawę od jesieni 2013 r. przygotowywał zespół w składzie: Marcin Owsiński (Muzeum Stutthof), dr Magdalena Howorus-Czajka (Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego) oraz Małgorzata Jarocka (plastyk).
Gości po wystawie oprowadzała dr M. Howorus-Czajka, która jest także autorką pierwszej biografii artystycznej Tołkina.
W pięciu salach widzowie będą mogli zobaczyć m.in. odtworzoną z pomocą oryginalnych mebli pracownię artysty oraz zdjęcia pokazujące go np. przy pracy.
Pokazujemy też liczne modele tworzonych przez niego pomników. Obok modeli umieściliśmy fotografie przedstawiające zrealizowane już obiekty. Pozwoli to m.in. porównać, jak w trakcie pracy nad danym pomnikiem zmieniała się koncepcja artystyczna rzeźbiarza. Jak mówiła autorka scenariusza, szczególne miejsce na wystawie zajmą prezentacje poświęcone dwóm najważniejszym realizacjom Tołkina związanym z niemieckimi obozami koncentracyjnymi Stutthof i Majdanek. W obu przypadkach artysta zaprojektował nie tylko pomniki, które stanowią centralną część projektu, ale też opracował kompleksową koncepcję aranżacji całej poobozowej przestrzeni. W Stutthofie w ramach projektu Tołkina powstały m.in. proste i wymowne w formie kamienne tablice z napisami informującymi o lokalizacji poszczególnych zburzonych m.in. przez Niemców bloków obozowych. Teren po zburzonych barakach w starej części obozu został też symbolicznie wysypany czarnym żwirem.
Howorus-Czajka wyjaśniła, że Tołkinowi zależało przede wszystkim na oddaniu hołdu ludziom, którzy zginęli w obozach. Dlatego oba pomniki – ten na Majdanku i w Stutthofie – w swoich wnętrzach kryją prochy ofiar. Na Majdanku pomnik wykonany został w formie nawiązującej do potężnego kielicha czy kurhanu, wewnątrz którego umieszczono 700 metrów sześciennych prochów. Z kolei Pomnik Walki i Męczeństwa w Stutthofie składa się z obelisku oraz położonego poziomo graniastosłupa, wewnątrz którego znalazły się prochy.
Wystawa będzie czynna do końca września 2014 r. Towarzyszy jej katalog, który szczegółowo prezentuje osobę artysty, jego dorobek oraz drogę artystyczną.
(mo)