Konferencja naukowa "Żuławy w 1945 roku"

29 maja 2014 r. w Muzeum Zamkowym w Malborku odbyła się konferencja naukowa "Żuławy w 1945 roku". Organizatorami przedsięwzięcia były Muzeum Zamkowe w Malborku, Muzeum Stutthof w Sztutowie oraz Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Spotkanie poświęcone zostało w całości wszechstronnej analizie obecnego stanu wiedzy ogólnej i przyczynkarskiej dotyczącej przełomowego dla historii Żuław roku 1945 i związanych z nim zmian o charakterze ludnościowym, politycznym, militarnym i gospodarczym. Grono kilkunastu prelegentów z różnych ośrodków badawczych zaprezentowało bardzo ciekawe spektrum zainteresowań, które na pewno staną się przyczynkiem do dalszych prac o charakterze monograficznym.

Konferencję podzielono na dwie sesje. Pierwsza z nich została poświęcona działaniom wojennym i ich reperkusjom. Wiele miejsca autorzy poświęcili w niej na analizę strategicznego znaczenia Żuław w 1945 r., przybliżenie zniszczeń infrastrukturalnych dokonanych przez walczące strony oraz szczegółów działań militarnych. W tej części konferencji znalazły się następujące referaty:

- "Operacja pomorska Armii Czerwonej na Żuławach w 1945 r.", Wojciech Łukaszun, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku;

- "Walki 321. Dywizji Strzeleckiej o opanowanie Żuław Elbląskich w styczniu 1945 r.", Tomasz Gliniecki, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu;

- "Drogi ewakuacji ludności niemieckiej przez Żuławy na przełomie 1944/45 r.", Marcin Westphal, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku;

- "Malbork 1945. Raport z oblężenia", Ryszard Rząd, Muzeum Zamkowe w Malborku;

- "Mierzeja Wiślana w działaniach wojennych w 1945 r.", prof. dr hab. Wiesław Łach, Uniwersytet Warmińsko- Mazurski w Olsztynie.

Druga część konferencji koncentrowała się na analizie sytuacji ludności na Żuławach po wkroczeniu Rosjan do końca 1945 r. Przybliżono zarówno położenie gospodarcze ludności niemieckiej i polskiej, jak też i stosowane wobec tej społeczności mechanizmy sprawowania władzy. Dwa referaty ukazały ponadto na konkretnych przykładach dwóch miejscowości losy i relacje Polaków i Niemców z 1945 r. W tej części zebrani goście wysłuchali następujących referatów:

- "Sytuacja ludności na Żuławach po wkroczeniu Rosjan do końca 1945 r.", Bartłomiej Garba, Muzeum II Wojny Światowej;

- "Niemcy w granicach Stutthof/Sztutowo w 1945 r.", Marcin Owsiński, Muzeum Sztutthof w Sztutowie;

- "Straty w gospodarce rolnej na Żuławach w 1945 r.", prof. dr hab. Mirosław Golon, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, IPN oddział w Gdańsku;

- "Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Malborku", Marzena Kruk, Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Gdańsku;

- "Osadnicy na ziemi malborskiej w 1945 r. Zmiany ludnościowe oraz kształtowanie się życia społecznego", Jolanta Justa, Muzeum Zamkowe w Malborku;

- "Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Gdańsku wobec zbrodni na Żuławach", Łukasz Jasiński, Muzeum II Wojny Światowej.

Konferencja "Żuławy 1945" spotkała się z dużym zainteresowaniem odbiorców, zarówno jeśli chodzi o ich obecność na sali, jak i liczbę i wagę zadawanych w dyskusji pytań. Widać było, że zaproponowana tematyka oraz sposób jej przedstawienia bardzo dobrze odpowiadają zainteresowaniom współczesnych badaczy historii regionu. Pod koniec roku powinna ukazać się książka ze zbiorem zaprezentowanych na konferencji studiów. Już dziś także można zaprosić na kolejną konferencję z cyklu "Żuławy 1945" w przyszłym roku – wiele jest jeszcze do odkrycia i opowiedzenia.

W trakcie konferencji "Żuławy w 1945 roku" została otwarta wystawa czasowa przygotowana przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku pt. "Żołnierska dola. Życie codzienne żołnierzy w czasie II wojny światowej".

(mo)

Galeria zdjęć