Odeszła Jadwiga Sprada

Dyrekcja i pracownicy Muzeum Stutthof z wielkim smutkiem żegnają Jadwigę Spradę, byłą więźniarkę obozu koncentracyjnego Stutthof nr 103752. Jadwiga Sprada zmarła 10 grudnia 2014 r. Rodzinie i Przyjaciołom Pani Jadwigi składamy najszczersze wyrazy współczucia.

Urodziła się 3 sierpnia 1929 r. w niewielkiej wsi Kasparus niedaleko Starogardu Gdańskiego. Była najstarsza spośród sześciorga rodzeństwa. Przed wojną zdążyła ukończyć zaledwie kilka klas szkoły powszechnej. Od wczesnych lat ciężko pracowała pomagając rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

Wiosną 1940 r. została wezwana do niemieckiego urzędu i otrzymała skierowanie do pracy przymusowej. Od marca do listopada 1940 r. Jadwiga przebywała na robotach przymusowych u niemieckich gospodarzy na Żuławach.

Po powrocie do domu nadal pomagała rodzicom w gospodarstwie oraz przy opiece nas młodszym rodzeństwem. Wtedy też wraz z ojcem została zaangażowana w działalność w organizacji podziemnej Gryf Pomorski. Przez kilka lat pomagała partyzantom, będąc łączniczką i rozwożąc po okolicznych wsiach nielegalną prasę i dokumenty. Jesienią 1944 r. Jadwiga została aresztowana wraz z ojcem przez gestapo. Przez kilka dni przebywała w więzieniu w Skórczu, skąd była zabierana na liczne przesłuchania. Po zakończeniu śledztwa początkowo osadzono ją w więzieniu w Starogardzie Gdańskim, a następnie przewieziono do obozu koncentracyjnego Stutthof.

Podczas transportu do obozu Jadwiga spotkała się ze swoim ojcem. Uwięziono ich w Stutthofie w tym samym czasie. Ona otrzymała numer 103752, a jej ojciec 103767. Przydzielono ją na blok XIX. Pracowała przy wyrobie przedmiotów ze słomy oraz w szwalni.

25 stycznia 1945 r. wzięła udział w ewakuacji pieszej obozu Stutthof. W czasie tragicznego marszu otrzymała od rosyjskiej współwięźniarki różaniec, który pomógł jej przetrwać najcięższe chwile.

Po wojnie wróciła do domu w Kasparusie, następnie wyszła za mąż i przeprowadziła się do Elbląga.
Niebieski różaniec, który miała przy sobie przez całe życie, stał się jej najważniejszą i najświętszą pamiątką.

W 2009 r. w ramach programu edukacyjnego "Opowiem Ci o wolnej Polsce" uczennice Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Oskara Langego w Elblągu zrealizowały pod opieką swojej nauczycielki, Hanny Wielgolaskiej, projekt pt. "Niebieski różaniec", opowiadający historię życia Jadwigi Sprady.

(Opracowano na podstawie wystawy "Świadkowie generacji")

Jadwiga Sprada - pro memoria