14 maja 2015 r. w Muzeum Stutthof w Sztutowie odbyła się druga już z cyklu konferencja naukowa pt. „Żuławy w 1945 r. Ludzie i ich opowieści”. Organizatorami przedsięwzięcia, podobnie jak w ubiegłym roku, były Muzeum Stutthof w Sztutowie, Muzeum Zamkowe w Malborku oraz Muzeum II Wojny Światowej z Gdańska.
Treścią tegorocznej konferencji była historia Żuław opowiedziana przez tych ludzi, których los związał z Żuławami w 1945 r. Relacje różnych świadków, m.in. Polaków, Niemców i Rosjan, stały się kanwą dla interesujących tematów wystąpień. Konferencja została podzielona na dwie sesje. W pierwszej, poświęconej działaniom wojennym, zaprezentowane zostały następujące referaty:
„Obóz koncentracyjny Stutthof w 1945 r. Więźniowie i uciekinierzy z Prus Wschodnich”, Elżbieta Grot, Muzeum Stutthof;
„’Z powrotem na froncie’. Brytyjscy jeńcy wojenni na Żuławach w 1945 r.”, Wojciech Łukaszun, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku;
„Duszpasterstwo wojenne w Elblągu w perspektywie wspomnień ks. Paulusa Herrmanna”, Janusz Hochleitner, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Muzeum Zamkowe w Malborku;
„Elbląg w 1945 r. zapamiętany przez Monikę Giersz”, ks. dr Andrzej Kilanowski, Parafia św. Jerzego w Elblągu;
„Niemiecka operacja ewakuacyjna z rejonu ujścia Wisły i Mierzei Wiślanej w 1945 r.”, Marcin Westphal, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku;
„Mosty tczewskie i malborskie. Użytkowanie i zniszczenie w relacjach świadków”, Ryszard Rząd, Muzeum Zamkowe w Malborku.
Druga część konferencji poświęcona była sytuacji osadników żuławskich w 1945 r., po wkroczeniu Rosjan. W tej części sesji prelegenci zaprezentowali następujące referaty:
„Sytuacja osadników i stosunki ludnościowe na Ziemie Malborskiej w 1945 r. w świetle oficjalnych dokumentów oraz relacji świadków”, Jolanta Justa, Muzeum Zamkowe w Malborku;
„Żołnierze niezłomni w powiecie malborskim w 1945 r.”, Piotr Niwiński, Uniwersytet Gdański, Robert Jamroz, Stowarzyszenie Historyczne im. V Wileńskiej Brygady AK w Sopocie;
„Organizacja władz w powiecie gdańskim w 1945 r.”, Daniel Czerwiński, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku;
„Od ‘wyzwolenia’ do pierwszej rocznicy... Armia Czerwona na Żuławach w latach 1945-1946 w świetle relacji polskich osadników i sprawozdań władz lokalnych”, Marcin Owsiński, Muzeum Stutthof;
„Repolonizacja - kształtowanie świadomości narodowej społeczeństwa Żuław w latach 1945-1946”, Bartłomiej Graba, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku;
„Pan na Żuławach – serial telewizyjny z 1984 r. jako powrót do wspomnień powojennych osadników żuławskich”, Tomasz Gliniecki, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu.
Tematy wystąpień zaprezentowane przez prelegentów spotkały się z dużym zainteresowaniem słuchaczy. Odbiorcami była licznie przybyła młodzież szkolna. Podobnie jak w ubiegłym roku zostanie wydana publikacja ze zbiorem wygłoszonych referatów. Kolejna, trzecia z cyklu sesja naukowa poświęcona historii Żuław w 1945 r. planowana jest w 2016 r. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
(ak)