Członkowie TOW „Gryf Pomorski” w KL Stutthof

Wydana przez Muzeum Stutthof książka Andrzeja Gąsiorowskiego i Krzysztofa Steyera „Członkowie Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski" w KL Stutthof” jest pierwszą próbą ukazania losów tych aresztowanych przez gestapo członków „Gryfa Pomorskiego”, którzy bezpośrednio po aresztowaniu lub po śledztwie zostali osadzeni w obozie koncentracyjnym Stutthof. Obaj historycy od wielu lat badają problematykę konspiracji pomorskiej z lat 1939-1945, w tym działalność TOW „Gryf Pomorski”.

Ze względu na ograniczoną objętość tekstu autorzy wybrali jedynie najważniejsze problemy. Książka przygotowana została głównie w oparciu o zachowane oryginalne dokumenty obozu koncentracyjnego Stutthof, przede wszystkim teczki personalne więźniów, w których znajdują się różne dokumenty: ankiety personalne, formularze o zarządzeniu „aresztu ochronnego” (Schutzhaftbefehl), niekiedy także pisma placówki kierowniczej gestapo w Gdańsku, dotyczące powodu osadzenia więźnia w KL Stutthof oraz zawierające dyspozycje co do dalszych losów więźniów. Podczas kwerendy źródłowej okazało się, że tylko w stosunkowo nielicznych pismach wyraźnie podano nazwę „Gryf Pomorski”, jako organizacji, w której działali przed aresztowaniem. Natomiast w wielu pismach gestapo tylko niezwykle ogólnie wskazano, że poszczególni więźniowie osadzeni zostali za działalność w ruchu oporu (Widerstandsbewegung) lub pomoc partyzantom. W związku z tym ustalano nazwiska członków „Gryfa Pomorskiego” w oparciu o dotychczasową literaturę oraz różne powojenne przekazy. Wykorzystano nie tylko publikacje ale także wspomnienia i relacje, które nie ukazały się drukiem. Książkę podzielono na trzy części, składające się z rozdziałów.

Część I opracował Krzysztof Steyer. Stanowi ona wprowadzenie do książki, bowiem zawiera ogólne informacje o TOW „Gryf Pomorski”.

Część II - najobszerniejszą - opracował Andrzej Gąsiorowski. Przede wszystkim w części tej – stosując kryterium problemowe - starano się omówić reprezentacyjne grupy więźniów osadzonych w KL Stutthof za działalność w „Gryfie Pomorskim”. Znalazły się tu także rozdziały ukazujące sylwetki więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof, odgrywających w tej organizacji najważniejszą rolę. W celu przybliżenia czytelnikom poszczególnych postaci nieco szerzej omówiono nie tylko ich działalność konspiracyjną, ale także okoliczności aresztowania oraz przebieg śledztwa, a dopiero później ich losy w KL Stutthof.

W części III - przygotowanej przez obu autorów - zamieszczono wybór najciekawszych relacji i wspomnień członków „Gryfa Pomorskiego” osadzonych w KL Stutthof. W książce zamieszczono poza tym zdjęcia więźniów oraz wiele kopii niemieckich dokumentów, znajdujących się w Archiwum Muzeum Stutthof. Tak więc czytelnicy mają możliwość zapoznania się nie tylko z omówieniem tych dokumentów ale także zobaczenia jak one wyglądają.