Szlakiem Ofiar Holokaustu

W dniu 6 maja 2017 r., obchodząc rocznicę wyzwolenia KL Stutthof, po raz piąty odbył się Rajd Pieszy Szlakiem Ofiar Holokaustu „Oblicza nazistowskiego okrucieństwa”. Tegoroczna edycja rajdu odbyła się jako część ogólnopolskiej akcji zainicjowanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 75. rocznicę „Aktion Reinhardt” (Akcja Reinhardt).

Wprowadzeniem do rajdu były warsztaty historyczne przeprowadzone 24 kwietnia 2017 r. w Muzeum Stutthof, gdzie w okresie funkcjonowania obozu koncentracyjnego miała miejsce zagłada Żydów. Młodzież zapoznała się z tragiczną historią obozu oraz więźniów żydowskich, których łącznie w KL Stutthof osadzono blisko 50,5 tysiąca. Około 49 tysięcy Żydów zostało osadzonych tylko od końca czerwca do końca grudnia 1944 r. Łącznie w KL Stutthof zamordowano ok. 28 000 Żydów.
Ważnym elementem warsztatów było zapoznanie się młodzieży z dokumentacją obozową, która jest niemym świadectwem zbrodni dokonanej na ludności żydowskiej oraz więźniach innych narodowości. Czasami dokument, przechowywany w Archiwum Muzeum Stutthof, z imieniem i nazwiskiem, podpisanym własnoręcznie przez więźnia, jest jedyną pamiątką, jaka pozostała rodzinie po bliskiej osobie.
Organizatorami rajdu są Urząd Gminy Gruta oraz Jerzy Strużyna. Uczestnicy odwiedzili miejsca związane z martyrologią więźniarek podobozów KL Stutthof w województwie kujawsko-pomorskim.

Realizacja „Aktion Reinhardt” rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. od likwidacji w Lublinie getta „A” zlokalizowanego na Podzamczu w okolicy dzisiejszej Bramy Grodzkiej, a jej celem była zagłada Żydów polskich w Generalnym Gubernatorstwie. W wyniku przeprowadzonej masowej zagłady w obozach - Sobiborze, Treblince, Bełżcu oraz w obozach koncentracyjnych na Majdanku i Auschwitz, ludność żydowska Generalnego Gubernatorstwa zmniejszyła się z około 1 900 000 osób w 1940 r. do około 300 000 – 400 000 w 1943 r. Końcowym terminem zagłady Żydów w Generalnym Gubernatorstwie miał być 31 grudnia 1942 r. jednak niekorzystne dla Niemców zmiany na froncie wschodnim spowodowały, że nadrzędnym celem stało się wykorzystanie Żydów jako robotników przymusowych w przemyśle wojennym. Odtąd priorytetem stało się wyniszczenie Żydów poprzez pracę.
Od połowy 1944 r. wyniszczenie Żydów przez pracę dokonywało się w obozie koncentracyjnym Stutthof, a jednym z miejsc, w którym zatrudniono Żydówki do ciężkiej ponad siły pracy, był podobóz KL Stutthof - Baukommando Weichsel (występujący również pod nazwą OT Thorn – Organisation Todt). W jego skład wchodziły komanda pracy więźniarek żydowskich zlokalizowane między innymi w Bocieniu, Szerokopasie, Dźwierznie i Grodnie, które to miejscowości corocznie odwiedzają uczestnicy rajdu.